West straks buurtkrantloos

Voorbij?

Wethouder Kajsa Ollongren (D66) is niet van plan een fonds op te richten om buurtkranten in Amsterdam te ondersteunen. ‘Voor zover bekend is er op dit moment maar door één stadsdeel feitelijk bezuinigd op de subsidie voor een buurtkrant [en] is er voor mij geen reden om op korte termijn een stedelijk fonds voor lokale media in te richten.’ Daarmee lijkt het lot van de Staatskrant te zijn bezegeld.

Alle stadsdelen in Amsterdam financieren hun buurtkranten, al dan niet via het welzijnswerk, behalve stadsdeel West. Die zijn een paar jaar geleden gestopt met hun subsidie voor de Staatskrant. Eerst werd de krant losgemaakt van welzijn, omdat ABC-Alliantie weigerde op te treden als uitgever. Vervolgens werd ‘de subsidierelatie met de Staatskrant beëindigd’ door portefeuillehouder Hetty Welschen (GroenLinks). Het huidige bestuur van West (D66, PvdA, GroenLinks) heeft zich ongevoelig getoond voor de nijpende situatie bij de Staatskrant. De krant moet van hen ‘de eigen broek ophouden’. Als enige buurtkrant van Amsterdam. Eerder lieten ze al de Bewonerskrant Oud-West verdwijnen. Straks zijn er alleen in West geen bewonerskranten meer over, tenzij Ollongren West kan bewegen hun beleid te wijzigen.
Het is wrang dat het argument dat de wethouder gebruikt precies het tegenovergestelde is als dat van Hetty Welschen. Die vertelde ons, toen ze de subsidie stopzette, dat het niet eerlijk was dat Westerpark wel geld kreeg voor een buurtkrant, maar de andere buurten niet. Nu krijgen kranten in alle stadsdelen behalve West wel geld, en de Staatskrant niet. Het kan verkeren in de politiek.
De Staatskrant wordt gemaakt met veel liefde en passie door een enthousiaste redactie. Maar dat enthousiasme is niet blijvend bestand tegen de jarenlange onzekerheid over het voortbestaan van de krant. Energie die moet gaan naar het doen van onderzoek, het schrijven van goede artikelen en het maken van mooie foto’s wordt opgezogen door de voortdurende zorgen om geld, en het niet weten of er nog wel een volgende krant komt.
De keuze is nu aan de bestuurscommissie van West. Of er wordt voor de Staatskrant structureel wat geld vrijgemaakt, van welzijn, buurtbudgetten of anderszins, of dit is de laatste Staatskrant.

De brief van wethouder Ollongren.
Gemeente Amsterdam
Aan de raadsleden van
de raadscommissie
Datum: 10 juni 2016
Behandeld door: B. van Spréw
Onderwerp: Motie ondersteuning lokale media

Geachte commissieleden,
Bij de behandeling van de Voorjaarsnota 2015 is de motie 477 van raadslid Ernsting ‘ondersteuning lokale media’, in lijn met het preadvies van B&W aangenomen. In deze motie, wordt het college verzocht om de mogelijkheden te onderzoeken om een integraal lokaal mediafonds op te zetten. De raad heeft vorig jaar ingestemd met het advies van het college om eerst te verkennen hoe de financiering van lokale buurt- en wijkmedia via stadsdelen verloopt.

Vorig jaar stuurde ik u per brief de uitkomst van deze verkenning. Hieruit bleek in eerste instantie dat de financiering van lokale buurt- en wijkmedia in algemene zin onder druk kan komen te staan als gevolg van mogelijke bezuinigingen door de stadsdelen. Ik gaf ook aan dat de financiering van lokale buurt- en wijkmedia geen wettelijke taak van de gemeente is en hierover in het nieuwe bestuurlijk stelsel geen specifieke afspraken met de bestuurscommissies zijn gemaakt.

Uit vervolggesprekken op ambtelijk niveau in het eerste kwartaal van 2016 met verschillende lokale media (buurtkranten) bleek dat een merendeel van de betrokken buurtkranten in principe positief staat tegenover een fonds, indien dit instrument een garantie kan bieden op het voortbestaan van de kranten. Enkele kranten gaven echter ook expliciet aan weliswaar solidair te zijn met kranten waarvan de subsidie vervallen is, maar dat een nieuw fonds niet ten koste mag gaan van hun huidige subsidie. Uit deze gesprekken kwam ook naar voren dat de financieringsmix per krant in grote mate verschilt, de waarde van een subsidie is niet voor elke krant hetzelfde.

In de meeste gevallen wordt vanuit budgetten voor welzijn en buurtgebonden initiatieven door stadsdelen aan buurtkranten subsidie verleend, in veel gevallen gericht op de sociale en wijkgebonden functie van het medium. Voor zover op dit moment bekend heeft alleen stadsdeel West daadwerkelijk de subsidiëring van een buurtkrant (in dit geval de Staatskrant) stopgezet. De subsidierelaties van de overige stadsdelen met de buurtkranten worden vooralsnog gecontinueerd. Enkele buurtkranten maken zich wel zorgen om de toekomst, omdat het nog onduidelijk is hoe de stadsdelen toekomstige bezuinigingen gaan realiseren.

Uit de gesprekken met verschillende buurtkranten blijkt tevens dat er verschillen zijn tussen de organisatie, financiering en inhoud. Sommigen – zoals de Staatskrant – beroepen zich op journalistieke kwaliteit en onafhankelijkheid en anderen zijn meer commercieel en/of meer informerend over komende (sociale) activiteiten en ondernemers in de buurt. Vrijwel alle kranten werken voornamelijk met vrijwilligers en soms een enkele betaalde kracht. Alle buurtkranten hebben aanzienlijke oplages. Uit de gesprekken met de buurtkranten is helaas niet duidelijk geworden hoe intensief de kranten daadwerkelijk gelezen worden. De kranten geven wel aan dat er op lokaal niveau behoefte is aan buurtgebonden nieuwsvoorziening in krantvorm. Hierbij gaat het niet alleen om de laagdrempelige toegankelijkheid van het medium, maar ook om de lokale aard van het nieuws.

Overwegingen
Naast het hiervoor genoemde, heb ik ten aanzien van een eventueel fonds de volgende overwegingen:
1) Zoals eerder gemeld is het geen wettelijke taak voor een gemeente om lokale media, in de zin van buurtkranten, te financieren. De financiering van deze media en de bevoegdheden daaromtrent liggen bij de stadsdelen. In het bestuurlijk stelsel zijn hierover geen nieuwe afspraken gemaakt.
2) Lokale media worden door de stadsdelen uit diverse (veelal incidentele) budgetten gesubsidieerd. Hierbij gaat het onder meer om budgetten voor buurtgebonden initiatieven, welzijn of participatie. Indien de centrale stad de financieringstaak en bevoegdheden zou krijgen dan dienen de budgetten voor deze media ontvlochten te worden en door de stadsdelen te worden overgeheveld naar het fonds.
3) Indien budgetten van de stadsdelen gecentraliseerd zouden worden ten behoeve van een fonds, waar alle buurtkranten een beroep op mogen doen, dan gaat dat vermoedelijk ten koste van bestaande subsidies voor buurtkranten in stadsdelen waar niet op wordt bezuinigd.
4) Wanneer er een fonds wordt opgericht, dan hoort daar ook een regeling bij. Criteria binnen deze regeling zouden zowel kwalitatief (bijvoorbeeld journalistieke beginselen, professionaliteit en lokale verankering), organisatie-technisch (professionaliteit, financiële administratie) als kwantitatief moeten zijn (oplage, afzetgebied en aantoonbare lezersaantallen). De kans bestaat dat buurtkranten die nu wel subsidie van een stadsdeel ontvangen op basis van dergelijke criteria buiten de boot vallen.

Conclusie
Bovenstaande punten in overweging nemende en gezien de op dit moment beperkte omvang van de problematiek – voor zover bekend is er op dit moment maar door één stadsdeel feitelijk bezuinigd op de subsidie voor een buurtkrant – is er voor mij geen reden om op korte termijn een stedelijk fonds voor lokale media in te richten.
lk houd wel vinger aan de pols bij zowel de kranten als de stadsdelen. lk zal de stadsdelen op korte termijn vragen om een actueel overzicht van de budgetten bestemd voor lokale media en hun voornemens omtrent deze budgetten. Mocht te zijner tijd toch een fonds worden opgericht, zal dit fonds financieel gevuld moeten worden uit deze verschillende stadsdeelbudgetten van verschillende portefeuilles.

lk hoop u hiermee voor dit moment voldoende te hebben geïnformeerd.
Met vriendelijke groet,
Kajsa Ollongren,
Wethouder Kunst en Cultuur